Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trên toàn cầu hiện có khoảng 55 triệu người sống chung với Alzheimer, và con số này dự kiến sẽ tăng gấp đôi vào năm 2050. Điều đáng lo ngại là Alzheimer thường phát triển âm thầm trong nhiều năm, trước khi các triệu chứng rõ ràng xuất hiện.
- Đun sôi nước để uống hay uống nước đóng chai, cách nào tốt hơn cho sức khỏe?
- Chạy bộ vào 2 thời điểm này có lợi nhất cho cơ thể và trí óc
- Muốn cải thiện tình trạng gan nhiễm mỡ tự nhiên, hãy nghe theo bác sĩ làm 4 điều này
Bệnh Alzheimer không phải là một phần tất yếu của quá trình lão hóa, nhưng tuổi tác là yếu tố nguy cơ lớn nhất. Các nghiên cứu chỉ ra rằng sau 45 tuổi, não bộ bắt đầu có những thay đổi vi mô, như sự tích tụ của các mảng beta-amyloid - một loại protein bất thường liên quan đến Alzheimer.
Mặc dù không phải ai cũng sẽ phát triển bệnh, nhưng việc nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường có thể giúp chúng ta chủ động bảo vệ sức khỏe não bộ. Những dấu hiệu này thường bị nhầm lẫn với căng thẳng, mệt mỏi hoặc quên lãng thông thường, dẫn đến việc bỏ qua hoặc xem nhẹ. Tuy nhiên, các chuyên gia nhấn mạnh rằng sự khác biệt nằm ở tần suất, mức độ và tác động của những triệu chứng này đến cuộc sống hàng ngày.
Dưới đây là 3 dấu hiệu quan trọng mà người sau 45 tuổi cần đặc biệt chú ý, vì chúng có thể là tín hiệu cảnh báo Alzheimer đang rình rập.
1. Suy giảm trí nhớ ảnh hưởng đến công việc và sinh hoạt hàng ngày
Một trong những dấu hiệu sớm nhất của Alzheimer là sự suy giảm trí nhớ vượt ngoài mức quên lãng thông thường. Ai trong chúng ta cũng có thể quên tên một người quen hoặc đặt sai vị trí chìa khóa xe. Tuy nhiên, theo Hiệp hội Alzheimer Hoa Kỳ, nếu những sự quên lãng này xảy ra thường xuyên và bắt đầu cản trở các hoạt động hàng ngày, đó có thể là dấu hiệu đáng lo ngại. Ví dụ, bạn có thể quên những cuộc hẹn quan trọng, không nhớ cách sử dụng các thiết bị quen thuộc như máy pha cà phê, hoặc thậm chí quên cả những sự kiện vừa xảy ra cách đây vài giờ.
Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Neurology năm 2023 cho thấy những người trên 45 tuổi có biểu hiện suy giảm trí nhớ nhẹ (MCI - Mild Cognitive Impairment) có nguy cơ tiến triển thành Alzheimer cao gấp 3 lần so với những người không có triệu chứng này.
Suy giảm trí nhớ nhẹ không phải lúc nào cũng dẫn đến Alzheimer, nhưng nó là một tín hiệu để chúng ta bắt đầu theo dõi và can thiệp sớm (Ảnh: Internet)
Nếu bạn nhận thấy mình hoặc người thân thường xuyên gặp khó khăn trong việc ghi nhớ thông tin mới hoặc phải dựa vào ghi chú quá nhiều, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa thần kinh để được đánh giá.
2. Khó khăn trong việc lập kế hoạch hoặc giải quyết vấn đề
Một dấu hiệu khác mà người sau 45 tuổi cần lưu tâm là sự suy giảm khả năng tư duy logic, lập kế hoạch hoặc giải quyết vấn đề. Đây là những kỹ năng mà chúng ta thường sử dụng trong công việc và cuộc sống, như quản lý tài chính, lên kế hoạch cho một chuyến đi, hoặc xử lý các tình huống bất ngờ. Với những người có nguy cơ Alzheimer, những nhiệm vụ này có thể trở nên khó khăn hơn bình thường.
Chẳng hạn, họ có thể gặp rắc rối khi tính toán hóa đơn tại nhà hàng, không thể theo dõi các bước nấu một món ăn quen thuộc, hoặc cảm thấy bối rối khi phải đưa ra quyết định đơn giản (Ảnh: Internet)
Theo một nghiên cứu tại Đại học Cambridge năm 2022, sự suy giảm chức năng điều hành - tức là khả năng tổ chức và giải quyết vấn đề - có thể xuất hiện sớm đến 10 năm trước khi các triệu chứng Alzheimer rõ ràng. Điều này đặc biệt đáng chú ý ở những người có tiền sử gia đình mắc bệnh hoặc mang gen APOE4 - một biến thể di truyền liên quan đến Alzheimer.
Những thay đổi này thường rất tinh vi, nhưng nếu bạn nhận thấy mình hoặc người thân bắt đầu tránh né các nhiệm vụ đòi hỏi tư duy phức tạp, đó là lúc cần đi khám. Để kiểm tra dấu hiệu này, bạn có thể tự hỏi: “Liệu tôi có đang gặp khó khăn với những việc trước đây từng làm dễ dàng không?” Nếu câu trả lời là có, hãy lưu ý và tìm kiếm sự tư vấn y tế.
3. Thay đổi tâm trạng hoặc hành vi bất thường
Bên cạnh các vấn đề về trí nhớ và tư duy, Alzheimer còn có thể biểu hiện qua những thay đổi tâm trạng hoặc hành vi không rõ nguyên nhân. Sau 45 tuổi, nhiều người có thể trải qua căng thẳng hoặc trầm cảm do áp lực cuộc sống, nhưng nếu những thay đổi này đi kèm với sự thờ ơ, cáu gắt hoặc mất hứng thú với các hoạt động yêu thích, đó có thể là dấu hiệu của một vấn đề nghiêm trọng hơn. Ví dụ, một người từng yêu thích giao tiếp xã hội bỗng trở nên khép kín, hoặc dễ nổi nóng với những chuyện nhỏ nhặt, có thể đang trải qua những thay đổi não bộ liên quan đến Alzheimer.
Một nghiên cứu được công bố trên Journal of Alzheimer’s Disease năm 2024 cho thấy khoảng 30% người mắc Alzheimer ở giai đoạn đầu có biểu hiện rối loạn tâm thần kinh, như lo âu, trầm cảm hoặc kích động. Điều này xảy ra do sự tổn thương ở các vùng não kiểm soát cảm xúc, như hạch hạnh nhân (amygdala).
Những thay đổi hành vi này không chỉ là vấn đề tâm lý, mà còn có thể phản ánh những tổn thương thần kinh sớm (Ảnh: Internet)
Nếu bạn hoặc người thân có những biểu hiện bất thường về tâm trạng kéo dài hơn vài tuần và không có nguyên nhân rõ ràng, hãy cân nhắc kiểm tra sức khỏe não bộ.
Bệnh Alzheimer là một thách thức lớn đối với sức khỏe toàn cầu, nhưng việc nhận biết sớm các dấu hiệu cảnh báo có thể mang lại cơ hội để can thiệp kịp thời. Sau 45 tuổi, việc chú ý đến những thay đổi nhỏ trong trí nhớ, khả năng tư duy và tâm trạng không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe cá nhân mà còn góp phần giảm gánh nặng cho gia đình và xã hội. Hãy lắng nghe cơ thể mình, và quan trọng hơn, đừng ngần ngại tìm đến các chuyên gia y tế nếu nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào trong ba dấu hiệu kể trên.
Xem thêm: Trẻ vị thành niên bắt đầu tò mò “chuyện người lớn”, cha mẹ cần có động thái ra sao?
Quỳnh Giang
0 nhận xét :
Đăng nhận xét